16. TAURON American Film Festival 

6-11 listopada, Wrocław 

6-23 listopada, online

Już po raz szestnasty we Wrocławiu będzie można obejrzeć najciekawsze amerykańskie produkcje kina niezależnego. 137 filmów, które trwają łącznie 12 tysięcy minut, to solidna baza, aby móc lepiej zrozumieć, czym żyje dziś amerykańskie społeczeństwo i jak wygląda jego aktualna, niehollywoodzka sztuka kinematograficzna. W ramach otwarcia zostanie zaprezentowany film Jima Jarmuscha „FATHER MOTHER SISTER BROTHER”, nagrodzony Złotym Lwem w Wenecji. W sekcji Highlights i Festival Favorites zobaczymy m.in. „Christy” Davida Michôda z udziałem Sydney Sweeney – produkcję poświęconą profesjonalnej bokserce Christy Martin; dwie opowieści o miłości do muzyki i poprzez muzykę: „Blue Moon” Richarda Linklatera (w rolach głównych: Ethan Hawke i Andrew Scott) i „The History of Sound” Olivera Hermanusa (występuje duet: Paul Mescal i Josh O’Connor); czy obraz o destrukcyjnej miłości „Zgiń, kochanie” w reż. Lynne Ramsay, z udziałem Jennifer Lawrence i Roberta Pattinsona. Indie Star Awards trafi w tym roku do Susan Seidelman i Alexandre O. Philippe, których filmy zostaną wyświetlone w trakcie festiwalu (czytajcie w Mint o dokumencie O. Philippe’a „Zawrót głowy Kim Novak”!). Doświadczenie młodości znajdzie swoje odbicie w sekcji Young Americans i takich filmach jak „Lemoniadowy chrzest” Chrisa Meroli, będącym dobitną satyrą na religijne wychowanie w Stanach. American Classics to z kolei ukłon w stronę amerykańskiej klasyki filmowej. Wśród wyświetlanych produkcji znalazły się: „Lot nad kukułczym gniazdem” Miloša Formana, „Czas Apokalipsy. Wersja reżyserska” Francisa Forda Coppoli czy „Butch Cassidy” i „Sundance Kid” George’a Roya Hilla. Warto przejrzeć też dokładnie program konkursowej sekcji Breakthrough, gdzie prezentowane są najodważniejsze nowe produkcje niezależne, jak opowiadający o zagubieniu współczesnych dwudziestolatków „Bunnylovr” Katariny Zhu czy „Marzenia i koszmary” Shatary Michelle Ford – poruszająca historia przyjaźni trzech queerowych osób, które wyruszają razem w podróż po Stanach. 

A jeśli interesują was sztuka i sztuka dokumentu, zajrzyjcie do sekcji Docs on Film and Arts. „Megadoc” Mike’a Figgisa pozwoli zajrzeć za kulisy produkcji „Megalopolis”. „Projekt Zodiak” Charliego Shackelto to oryginalny, impresyjny portret seryjnego mordercy Zodiaka. 16. TAURON American Film Festival zostanie domknięty „Rodziną do wynajęcia” HIKARI – filmowa refleksja nad pojęciem rodziny w realiach wielkiego miasta. Pełny program festiwalu dostępny jest na stronie internetowej wydarzenia. A jeśli nie jest wam po drodze do Wrocławia w tym czasie, możecie skorzystać z oferty online. Wybrane filmy będą dostępne na platformie VOD AFF do 23 listopada.  

47. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2025

7 listopada – 11 stycznia, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała

„Zapowiada się wystawa gęsta, ekspresyjna i niewygodna – pełna afektów, gniewu i gwałtowności. Nie będzie ani łatwa, ani przyjemna, i dobrze: bo malarstwo nie istnieje po to, by usypiać, lecz by budzić” – tak anonsuje kolejną odsłonę Bielskiej Jesieni Stach Szabłowski, jeden z członków jury konkursu. W tym roku nadesłano 3015 prac, spośród których 89 obiektów malarskich 54 osób artystycznych zostało wybranych do wystawy finałowej (kuratorka: Ada Piekarska). Decydowało jury w składzie: Dorota Buczkowska, Anna Mituś, Karol Radziszewski, Agata Smalcerz i Stach Szabłowski. Biennale Bielska Jesień od ponad sześćdziesięciu lat promuje najciekawsze zjawiska w malarstwie. Jego formuła jest otwarta, organizatorzy nie precyzują tematu i dopuszczają różnorodne techniki. Ponadto od 2013 roku udział w konkursie mogą również brać osoby bez dyplomu uczelni artystycznej. Magazyn Mint przyzna swoje wyróżnienie podczas gali wręczenia nagród, w dniu otwarcia wystawy – 7 listopada.   

KAF x MINT: Granice ciała, granice utopii | dyskusja wokół wystaw „Ciało. Rozkosz i ból” i „Utopie teraźniejszości”

5 listopada, Krupa Art Foundation, Wrocław 

Spotkanie współorganizowane przez magazyn Mint i Krupa Art Foundation to wyjątkowa okazja, aby poznać nowe sposoby rozmawiania o sztuce i ukazywania cielesności. Paulina Olszewska, kuratorka trwającej we Wrocławiu wystawy „Ciało. Rozkosz i ból”, Romuald Demidenko, kurator odbywającej się równolegle ekspozycji „Utopie teraźniejszości”, oraz redaktor naczelny Minta Alek Hudzik będą dyskutować o ideach stojących za tymi wystawami oraz o tym, jak się pracuje z galerią i osobami artystycznymi, by odpowiednio angażować widzów. Obie wystawy traktują o ciele i płci. „Ciało. Rozkosz i ból” to spotkanie ze sztuką czterech wybitnych artystek XX i XXI wieku: Aliny Szapocznikow, Louise Bourgeois, Barbary Falender i Chloe Piene. „Utopie teraźniejszości” to z kolei artystyczny dialog pomiędzy malarstwem Macieja Nowackiego i sztuką estońskiego artysty Jaanusa Sammy.       

Jakub Julian Ziółkowski: „Życie własne”

7 listopada – 31 grudnia, Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu

„W tę malarską rzeczywistość wkracza się jak w dziki habitat, niczym w rezerwacie, stąpając uważnie po kładce, by własnym śladem nie naruszyć otaczającego nas życia i jego autonomii” – anonsuje tekst zapowiadający wystawę Jakuba Juliana Ziółkowskiego w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu. Oj, bardzo byśmy chcieli się w takim habitacie zagubić. Nowe prace artysty odbiegają od tego, do czego dotychczas byliśmy przyzwyczajeni. To „życie własne” artysty, które go skłania do poszukiwań kolejnych form wyrazu, a nas – do refleksji nad sposobami ukazywania doświadczenia estetycznego. 

Tomasz Kowalski

7 listopada – 25 stycznia, Gdańska Galeria Miejska 2

Pięć lat intensywnej twórczości, estetycznych poszukiwań, krystalizowania się artystycznej tożsamości. Wystawa Tomasza Kowalskiego w Gdańskiej Galerii Miejskiej 2 obejmuje formacyjny dla artysty okres między 2010 a 2015 rokiem. W jego pracach z tego czasu odkrywamy oniryczne wizje, refleksyjną introspekcję i podszyte subtelnym humorem obrazy codzienności. Odbija się w nich euforia i twórcza swoboda, a także wpływy różnorodnych estetyk, jak maniera ilustracji lat 60. i 70., okładki płyt, szkoła polskiego plakatu, metaloplastyka i nurty malarstwa drugiej połowy XX wieku. Na obrazach z tego okresu pojawiają się postaci w maskach, teatralne, nieoczywiste gesty oraz sceny i wnętrza balansujące na granicy realności i fantazji. Kowalski bada w nich relację między figuracją a abstrakcją, gdzie codzienność przechodzi w senne wizje, a atmosferę wypełniają introspekcja i zaduma. Magazyn Mint patronuje wystawie.

Inside Seaside 2025 

8-9 listopada, AmberExpo, Gdańsk 

Dwa dni z indie rockiem, jazzem i elektroniką. Na trzech scenach koncertowych wystąpią artyści i artystki z Polski i zagranicy. Usłyszymy legendarny szkocki zespół Franz Ferdinand (headliner), australijski duet Royel Otis oraz awangardowych psych‑rockowców King Gizzard & The Lizard Wizard, którzy wystąpią w wyjątkowym duecie z Polską Filharmonią Bałtycką. Na polskiej scenie pojawią się m.in. Natalia Przybysz, Ofelia, Fisz Emade Tworzywo, Cinnamon Gum oraz Pink Freud. Trzecia ze scen posłuży jako platforma DJ-ska, miejsce spotkań i aktywności rodzinnych. Festiwal Inside Seaside został w ubiegłym roku nominowany do European Festival Award w kategorii Najlepszy Mały Festiwal. EFA docenia wkład w rozwój europejskiej branży muzycznej i co roku typuje najciekawsze festiwale i line-upy. Festiwal Inside Seaside to jednak nie tylko święto muzyki, jest tu również miejsce na sztukę. W ramach Inside Art zostaną zaprezentowane dwie wystawy: „In Merch We Trust” Macieja Salamona – hołd dla rockowych koszulek, i „Relax. Przerwa w transmisji” – zachęta do odpoczynku w świecie cyfrowego przeciążenia. W drugiej z wystaw udział biorą m.in. Monika Drożyńska, Jadwiga Sawicka, Krzysztof Maniak, Małgorzata Widomska i Wiktoria Walendzik. Warto wybrać się także na Targi Plakatu, które od ponad dekady przyciągają tysiące miłośników grafiki i ilustracji.  

23. Festiwal Sacrum Profanum

6-11 listopada, Kraków

Improwizacja, interakcja i inspiracja znajdują się w sercu tegorocznej edycji festiwalu Sacrum Profanum. A jako że wydarzenie opiera się na idei połączeń i różnorodności działań twórczych, w Krakowie spotkają się muzyka, teatr, performans, literatura, sztuka i działania site-specific w przestrzeni miejskiej. Ważnym punktem programu jest koncert wspólnotowy. Artyści z Francji, Wielkiej Brytanii, USA, Danii, Norwegii i Polski będą improwizowali do brzmienia instalacji dźwiękowej Konrada Smoleńskiego „EVERYTHING WAS FOREVER UNTIL IT WAS NO MORE” – reprezentantki Polski na weneckim Biennale w 2013 roku. Wśród nich są: saksofonista Marek Pospieszalski, gitarzysta Guilhem Lacroux, perkusista Marshall Trammel, wokalistka i kompozytorka Maja Ratkje. Festiwal to również platforma wymiany muzycznej pomiędzy Polską a Wielką Brytanią. W ramach projektu Across the North Sea, realizowanego z brytyjskim festiwalem hcmf//, w Krakowie solowe sety zagrają Cath Roberts i Mariam Rezaei, zaś w Huddersfield wystąpią Martyna Basta i Aleksandra Słyż. Zwieńczeniem tegorocznego Sacrum Profanum będzie koncert Sinfonietta Cracovia. Usłyszymy m.in. inspirowane naturą dronowo-ambientowe utwory Evy-Marii Houben oraz Marka Pospieszalskiego. 

„Proces Pelicot”, reż. Milo Rau & Servane Dècle 

5 listopada, PKiN / Sala Rudniewa, Warszawa

Proces, który w ubiegłym roku wstrząsnął Francją i wywołał rezonujące za granicą dyskusje o przemocy seksualnej dokonywanej przez tzw. zwykłych mężczyzn. Dominique Pelicot został skazany na 20 lat więzienia za wielokrotne odurzanie i gwałty na własnej żonie oraz organizowanie gwałtów grupowych z udziałem obcych mężczyzn. W procesie wytoczonym przez Gisèle Pelicot, kobietę, która doświadczyła tego horroru, postawiono zarzuty 50 osobnikom z miejscowości Mazan i jej okolic, znajdującej się na południu Francji. Gisèle Pelicot odważnie zdecydowała się na upublicznienie procesu i skupienie się na winnych, a nie na osobie poszkodowanej. Szwajcarski reżyser Milo Rau i francuska dramaturżka Servane Dècle przenoszą tę historię na deski teatru. Publiczność uczestniczy w performatywnym czytaniu materiałów postępowania sądowego i w ten sposób zostaje niejako włączona w przebieg procesu. Czytanie zeznań odbyło się dotychczas podczas Wiener Festwochen, na Festiwalu Teatralnym w Awinionie. Jest także zaplanowane w Lizbonie, Nowym Jorku, Berlinie. W polskiej odsłonie udział bierze zespół aktorski TR Warszawa.  

10. Ukraina! Festiwal Filmowy

3-10 listopada, Warszawa 

4-9 listopada, Łódź 

60 filmów i wiele wydarzeń towarzyszących na dziesiątej jubileuszowej edycji festiwalu Ukraina! Pokazom w warszawskiej Kinotece, kinach Atlantic i Iluzjon przyświeca hasło „kina wolności”, które powstaje mimo wojny i w geście artystycznej solidarności. W trzech sekcjach konkursowych znalazło się 9 fabuł, 10 dokumentów i 25 krótkich metraży. Wśród filmów fabularnych można będzie zobaczyć m.in. „Córkę” Egora Olesova oraz „Buczę” Stanislava Tiunova – obie produkcje poświęcone zostały wydarzeniom w Buczy. W programie znajdą się również m.in. „Miesiąc miodowy” w reżyserii Zhanny Ozirnej, zaprezentowany premierowo na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, oraz nagradzany na europejskich festiwalach obraz „Jesteś Wszechświatem” Pavlo Ostrikova. Film otworzy tegoroczną edycję Ukraina! FF. Warto zapamiętać tytuł „Zwierzęta na wojnie”. To projekt zrealizowany przez grupę reżyserów, w tym Myroslava Slaboshpitskiego („Plemię”) i Andriia Lidahovskyiego („Moje myśli są ciche”). Antologia ukazuje dramat wojny z perspektywy zwierząt – tych, które uciekają przed ostrzałem lub tracą swoje siedliska. Polska premiera produkcji odbędzie się podczas festiwalu. Wśród filmów dokumentalnych pojawią się także dwa tytuły zgłoszone do tegorocznej selekcji oscarowej. Reprezentant Ukrainy „2000 metrów do Andrijiwki” Mstyslava Chernova, reżysera znanego z nagrodzonych przez Akademię „20 dni w Mariupolu”. Rywalem tego obrazu w międzynarodowym wyścigu po statuetkę jest irlandzki dokument „Sanatorium” autorstwa Gara O’Rourke’a. W programie festiwalu zaplanowana jest także retrospektywa twórczości Ołeksandra Dowżenki, postaci kluczowej dla rozwoju ukraińskiej kinematografii. Publiczność zobaczy jego wczesne dzieła oraz premierowy dokument „Dowżenko”. Od 4 listopada wybrane filmy będą prezentowane w Łodzi. Harmonogram obu odsłon festiwalu dostępny online!

Grzegorz Piątek: „Świątynia i śmietnik. Architektura dla życia” - prowadzenie Hanna Rydlewska

3 listopada, Nowy Teatr, Warszawa

Esej, reportaż, pamiętnik i manifest w jednym. Tekst poświęcony przestrzeniom wspólnym będącym na uboczu refleksji nad architekturą. Toalety publiczne, żłobki, przedszkola, ośrodki dla seniorów, węzły przesiadkowe i mieszkania komunalne  – to miejsca, którym Grzegorz Piątek poświęca uwagę w swojej nowej książce „Świątynia i śmietnik. Architektura dla życia”. Przedstawia twórców i inwestorów, którzy przełamują utarte schematy w myśleniu o pięknie i użyteczności publicznej. Sprawdza, ile są warte idee architektów w zderzeniu z codziennym użytkowaniem. O publikacji i o tym, czym jest dobre życie w kontekście infrastruktury społecznej z autorem porozmawia Hanna Rydlewska.       

„Prawdziwa historia”, reż. Michał Zadara

Premiera: 7 listopada, Teatr Polski we Wrocławiu

Spektakl na podstawie prozy Olgi Tokarczuk odnosi się do doświadczenia bizarności – poczucia dziwności świata, od którego oddziela nas cienka warstwa codzienności. Przypadek, drobny gest mogą zburzyć ten pozornie stabilny porządek i sprawić, że możemy stanąć wobec doświadczenia granicznego. Michał Zadara przekłada język literacki Tokarczuk na mowę teatru. Razem z twórcami podróżujemy przez różne stany – od spokoju do paniki, od dystansu do chaosu, od „ja” do „nikogo”, by na końcu rozpoznać własne lęki w historii drugiej osoby. W spektaklu występują: Monika Bolly, Marian Czerski, Jakub Giel, Mariusz Kiljan i Edwin Petrykat.

Oberkas Travel 

7 listopada, DZiK, Warszawa

Oberkas Travel zapowiadają swój debiutancki album, który ukaże się 14 listopada nakładem wytwórni Tańce. Kwartet – Piotr Domagalski, Mateusz Niwiński, Jan Emil Młynarski i Piotr Zabrodzki – sięga po muzykę tradycyjną Polski Centralnej, by umieścić ją we współczesnym, psychodelicznym wirze dźwięków. Towarzyszy im wybitna śpiewaczka Maria Siwiec z Gałek pod Przysuchą. Zespół przez lata uczył się od mistrzów oberka i eksplorował radomsko-opoczyński interior, zanurzając się w rytmie trójmiarowej taneczności. Efektem jest płyta osadzona w XIX-wiecznej tradycji, a zarazem otwarta na jazz, elektronikę i wpływy muzyki z Azji czy Afryki. Oberkas Travel zaprasza do podróży, w której lokalność współbrzmi z globalnymi rytmami.