WARSZAWA

Start sezonu Warszawskich Linii Turystycznych

Kocham pociągi i tramwaje. Przez całe życie je kochałem. Kolej wąskotorowa to jedna z najlepszych rzeczy, jakie istnieją na świecie. W ramach WLT jest okazja, by nią pojeździć. Po Warszawie ruszą zabytkowe autobusy i tramwaje, które są super i jeśli wam się nie podobają, to znaczy że jesteście martwi w środku. Po Wiśle będzie można spłynąć do Serocka – na statku czekają grill i zimne napoje. Kolejka wąskotorowa będzie wyruszać w każdą sobotę o 14:00, a na miejscu również będzie dostępny grill i napoje. Dodatkowo z jednej strony Wisły na drugą będą kursować promy, które są są darmowe. Oficjalne rozpoczęcie sezonu zaplanowano na 3 maja o 20:30. W programie m.in. pokaz filmu „Nie lubię poniedziałku”, leżaki oraz popcorn.

Finał Puchar Polski
2 maja, PGE Narodowy, Warszawa

Piłka nożna też jest kulturą. I nie przekonacie nas, że jest inaczej. Oczywiście trudno oczekiwać, żeby rozmowy o meczu Pogoni z Legią były głównym tematem wernisaży, ale czas wolny ma to do siebie, że nie trzeba go poświęcać wyłącznie na poważne sprawy. Finał Pucharu Polski to wyjątkowe wydarzenie – rzadki moment, gdy na polskim stadionie kibice w koszulkach obu drużyn siedzą obok siebie i nic złego z tego nie wynika. Oczywiście, podczas meczu nie zabraknie wulgaryzmów. Ultrasi odpalą race, a my możemy tylko mieć nadzieję, że obejdzie się bez płaczu o „tęczowym Rafale”. Jednak takie demonstracje nie powinna odebrać wam przyjemności z oglądania sportu – zwłaszcza że, jakby nie patrzeć, piłka nożna to nasz sport narodowy.

Majówka na Barce
30 kwietnia – 4 maja, BarKa, Warszawa

Chociaż wybrałem jedno wydarzenie, które odbywa się na bulwarach w Warszawie, to tak naprawdę chodzi o to, że jeśli warto iść nad Wisłę, to właśnie teraz. Słoneczko w ciągu dnia praży, większość naszych ulubionych miejscówek właśnie się otwiera, tylko brak Palomy nad Wisłą trochę boli. Jeśli nie planujecie wyjazdu, i tak się tu znajdziecie. W ciągu dnia można pojeździć na rowerach, usiąść na schodkach, napić się szprycerów i popływać darmowymi przeprawami przez Wisłę. Wieczorami można robić dokładnie to samo w towarzystwie znajomych.

Pakui Hardware. Progi / Thresholds
25 kwietnia – 6 lipca, Zachęta, Warszawa

Litewski duet artystyczny Pakui Hardware, tworzony przez Neringę Černiauskaitė i Ugniusa Gelgudę, zaprezentuje w stolicy swoje nowe rzeźby kinetyczne. Są one wykonane ze stali, szkła, silikonu oraz elastycznej tkaniny i oddychają w jednostajnym rytmie, jakby była autonomicznymi podmiotami. W swoich pracach osoby artystyczne wykorzystują tworzywa kojarzone z medycyną, aby nadać im biologiczną wręcz głębię. „W ten sposób budujemy własny język wizualny”, wyjaśnia duet. Pakui Hardware od dwóch lat w swojej twórczości podejmują tematy związane z układem nerwowym, genetyką i odpornością. Ma im to pozwolić na stworzenie metafory zarządzania zarówno jednostką, jak i społeczeństwem. Ich prace w przeszłości prezentowane były w Wilnie, Madrycie i Wenecji. Teraz czas na Warszawę.

Kraków

Ars Pagana, Festiwal Sztuki Pogańskiej/Rodzimowierczej i Szamańskiej
1-4 maja, Błonia Zabierzowskie, Kraków

Z nocy 30 kwietnia na 1 maja przypada święto Beltaine, którym zaczyna się lato, a znane jest jako „ognie Belenosa”. W dawnych czasach w trakcie tej nocy wygaszano w domach paleniska i rozpalano je ponownie od nowego ognia wzniecanego przez druidów. W tym czasie bydło przepędzano między dwoma ogniskami, aby uchronić je przed nieszczęściami i chorobami. Z tej okazji w Krakowie odbędzie się Ars Pagana. Pierwszego dnia zaplanowano „Fest-noz”, czyli „nocną zabawę” z tańcami w korowodach i kołach z Bretanii, będzie też „nieco Szkocji, tańce portugalskie, Francja, Mołdawia, Bałkany, tureckie, izraelskie i nie tylko”. Drugiego dnia organizatorzy planują ogniska, tańce, fireshow oraz „dużo pozytywnej energii”. Trzeci dzień ma być dniem koncertowym. Festiwal będzie działał na zasadzie „dużego biwaku”, więc przez cały czas goście będą zapraszani na wspólne śniadania, smażenie kiełbasek i jam sessions.

W szerokim kadrze. Komiks polski po transformacji
30 kwietnia – 31 sierpnia, Bunkier Sztuki, Kraków

Mój pierwszy świadomy kontakt z polskim komiksem przypadł na początek XXI wieku, gdy co miesiąc z wypiekami na twarzy kupowałem nieistniejący już magazyn „Produkt”. Było to czasopismo, które stanowiło ważną część mojego dorastania, a mimo zaledwie pięciu lat istnienia ukazało się tylko 23 razy. Komiks to istotny element kultury popularnej w naszym kraju, który po 1989 roku przeszedł wiele transformacji – zmianom tym towarzyszyło przełamywanie utrwalonych konwencji i monopolistycznych układów. Organizowana w Krakowie wystawa ma na celu opowiedzieć historię tych przemian. Ekspozycja została podzielona na trzy narracje: pierwsza dotyczy odwzorowania rzeczywistości społecznej w komiksie, druga koncentruje się na paradygmacie miejsca i roli kobiet w tym medium, a trzecia poświęcona jest relacji między komiksem a władzą.
 

Nostalgia. Poszukiwacze gasnących gwiazd
25 kwietnia – 14 września, MOCAK, Kraków

22 osoby artystyczne z roczników 1979-2001 pokażą w MOCAKU sto kilkadziesiąt prac malarskich i przestrzennych, który powstały w ciągu ostatnich trzech lat. To wystawa, która pozwoli nam zobaczyć, jak autorzy radzą sobie z dzisiejszym światem. Zmęczeni i naznaczeni pandemią COVID-19, pełni lęku przed Rosją i zszokowani wydarzeniami w Ukrainie, codziennie konfrontują się z ludobójstwem dokonywanym przez państwo Izrael. Dzieła pokazują też, jak rożne rzeczywistości, w których się dorastało, wpływają na sposób, w jaki postrzegamy otaczający nas świat. Trudno bowiem, aby 24-letni człowiek radził sobie z chaosem rzeczywistości w ten sam sposób, co 46-latek. Prezentowane malarstwo, instalacje i rzeźby powstały jako „próba stworzenia schronienia dla wspomnień”. Artyści wspominają dzieciństwo, które stawiają w kontrze do tragedii ostatnich lat. Część z nich zdecydowała się „powrócić do przeszłości” i ponownie przyjrzeć się swoim wcześniejszym pracom, aby zobaczyć, jakie znaczenia kryją się dziś w ich własnej twórczość. I chociaż nikt tego nie uzna za ciekawe poza mną, to jakimś cudem – przy 22 osobach artystycznych – żadne imię się nie powtarza.

Festiwal Sztuki Trójmorza

26 kwietnia – 29 czerwca, „Kruche obrazy / Fragile images”, Dom Esterki

26 kwietnia – 8 czerwca, „Wspólnoty zaprojektowane”, Galeria Podbrzezie

27 kwietnia – 15 maja „Przesunięte horyzonty”, Galeria Pałacu Potockich

14 maja – 31 sierpnia, „Revealing what is partly sensed / Ujawniając to, co ledwie przeczuwane”, Bunkier Sztuki

Festiwal Sztuki Trójmorza to cykliczne wydarzenie odbywające się w formule biennale, które ruszyło w lutym tego roku. Łącznie we wszystkich etapach festiwalu udział weźmie niemal 100 osób artystycznych, kuratorów i kuratorek z 14 krajów Inicjatywy Trójmorza i całego regionu. Program obejmie wystawy, panele dyskusyjne, szereg warsztatów i spotkań trwających do sierpnia 2025. W kwietniu ruszą trzy serie wystaw w ramach festiwalu, a w maju odbędzie się wystawa główna. Tematem przewodnim są różnorodne modele sprawiedliwego rozwoju. Jednym z kluczowych elementów festiwalu jest symultaniczna rezydencja artystyczna, w ramach której w Krakowie gościły duety kuratorów i artystów. Osoby te miały za zadanie wspólne tworzenie sztuki z zastosowaniem art-based research. A teraz przyszedł czas, aby zobaczyć, co z tego wyszło.

Trójmiasto

Changes. Wystawa prac z kolekcji British Council
25 kwietnia - 24 sierpnia, CSW Łaźnia, Gdańsk

W Łaźni będziecie mogli zobaczyć m.in. prace Damiena Hirsta, Goshki Macugi, Graysona Perry'ego i Johna Akomfraha. Punktem wyjścia tego projektu są rozmowy polskich i brytyjskich kuratorek, które skupiły się na  historycznych i współczesnych traumach oraz na możliwościach odzyskania utraconej stabilności. Wystawa w Gdańsku opowiada o przemianach zachodzących we współczesnym polskim społeczeństwie. W tym samym czasie odbywać się będzie wystawa w galerii The Box w Plymouth, poświęcona m.in. historii transformacji ustrojowej w Polsce postrzeganej przez pryzmat aktywizmu. Tytuł wystawy nawiązuje do piosenki Davida Bowie'ego „Changes” i ma stawiać pytanie: czy jesteśmy gotowi zmierzyć się z nieznanym? To kolejne wydarzenie odbywające się w ramach UK/Poland Season 2025, trwającego w Polsce, Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej do końca listopada.

Czytanie performatywne książki „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”
1 maja, Goyki 3, Sopot

„Chłopki. Opowieść o naszych babkach” Joanny Kuciel-Frydryszak to największy książkowy hit od lat. Organizatorzy wydarzenia chcą oddać głos kobietom, które przez całe życie ciężko pracowały – nie tylko w polu, ale także wychowując dzieci i mierząc się z trudną sytuacją domową. Za opracowanie tekstu, koncept i wykonanie odpowiedzialne są Justyna Bartoszewicz i Marzena Nieczuja-Urbańska. Oprawę muzyczną przygotowała Maja Miro. Artystki chcą opowiedzieć historie zebrane przez Kuciel-Frydryszak i przybliżyć nam swoimi głosami warunki życia naszych babek i prababek w rzeczywistości międzywojennej. To historie, którym daleko do obrazu sielskiej, rajskiej wsi – historie, które przez lata były ukrywane, uznawane za wstydliwe i niewarte wspominania.

Cały świat jest ogrodem
30 kwietnia – 14 września, Muzeum Sopotu, Sopot

Wystawa ma przybliżyć historyczne spojrzenie na ogrody i zieleń Sopotu w XIX i XX wieku. Zostaną na niej zaprezentowane archiwalne projekty ogrodów, sylwetki ogrodników oraz przykłady założeń ogrodowych takich osób jak Edward i Matylda Herbst, Friedrich Wilhelm Junker, Ernst August Claaszen czy Johann Berger. Część wystawy będzie dotyczyć także zieleni miejskiej – parków i skwerów. Do aranżacji ekspozycji zostaną wykorzystane plany, projekty, zdjęcia i zielniki. Wystawie towarzyszyć będą spotkania ze specjalistami z zakresu architektury krajobrazu, historii ogrodów i założeń parkowych.

Pierwszy targ miejski na 100czni
4 maja, 100cznia, Gdańsk

oraz 

Pchli Targ
2 maja, Bakcyl Atelier

Sezon na 100czni rusza 26 kwietnia i potrwa do końca września. Jak w każdym polskim mieście, musi się znaleźć miła miejscówka, pełna food trucków i oferująca możliwość napitku. W trakcie majówki będzie też okazja, aby wydać trochę pieniędzy - w końcu żyjemy w kapitalizmie i nie ma nic lepszego niż świętowanie poprzez wydawanie. Na 100czni pojawią się wystawcy oferujący vintage ubrania, własne produkty, błyskotki, a także zapowiedziana została sztuka. A to wszystko w klimacie relaksu trwać będzie od 12:00 do 18:00. Nie ma co się rozpisywać. W Bakcylu również zapowiedziano lokalne rękodzieło i retro skarby, połączone z „dobrą energią”. Jeśli będziecie zmęczeni po trzech dniach nicnierobienia - dajcie sobie jeszcze kilka godzin na lenistwo. Bo zaraz wrócimy do pracy i będzie trzeba znowu zarabiać, abyśmy mogli wydawać w kolejną majówce.

Wrocław

Sąsiedztwo z The Very Polish Cut Outs
1 maja, Nefta Neo Bistro, Wrocław

Jak mówią organizatorzy, nie ma bardziej polskiego święta niż majówka. I to prawda. Dlatego z tej okazji zapraszają na cały dzień odpalonego grilla w doborowym towarzystwie, któremu towarzyszyć będzie muzyka The Very Polish Cut Outs i wystawa Kry_. TVPCO to kolektyw i label, który od ponad 10 lat wydobywa perełki polskiej muzyki z lat 70. i 80., nadając im nowe życie poprzez wyjątkowe edity i remiksy, łączące disco, funk i house w unikalną mieszankę dźwięków. Wydarzenie będzie się odbywać się w Nefta Neo Bistro przy ulicy Krakowskiej 180. Specjalnie na majówkę zaadaptowane zostanie zarówno wnętrze, jak i ogródek zimowy oraz letni. Będzie pełne menu grillowe i koktajlowe.

Anna Bujak, Hiperobiekty
do 4 maja, BWA, Wrocław

Akurat na majówkę przypadają ostatnie dni wystawy Anny Bujak. Prace prezentowane we wrocławskim BWA inspirowane są teorią amerykańskiego filozofa Timothy’ego Mortona. W myśl jego koncepcji hiperobiekty to zjawiska, obiekty i oddziaływania wymykające się bezpośredniemu poznaniu zmysłowemu – należą do nich radioaktywność, globalne ocieplenie czy wylewy ropy. Bujak przekłada te idee na prace z wykorzystaniem aluminiowych form, fotografii oraz wideo. Artystka chce w nich wyrazić echa kryzysów, których ludzkość doświadczyła w XXI wieku. W BWA możemy w ciekawy sposób doświadczyć hiperobiektów, co rzuca wyzwanie definicji tego zjawiska.

XIX Parad Parowozów w Wolsztynie

1–3 maja, Parowozownia Wolsztyn

3 maja, Wrocław Główny

Klub Sympatyków Kolei we Wrocławiu zaprasza na jazdę historycznym pociągiem złożonym z wagonów z lat 70. i 80. XX wieku standardu „Y”, w tym salonki i kuszetki zbudowane w latach 1976–77 w legendarnych zakładach H. Cegielskiego w Poznaniu. Pociąg jedzie prosto na jedno z najlepszych wydarzeń ever – Paradę Parowozów w Wolsztynie. Możecie mówić, co chcecie – jest coś niesamowitego w pociągach. Coś magicznego. Gigantyczne lokomotywy, które ciągną setki ton metalu wypełnione ludźmi. W Wolsztynie parowozownia będzie otwarta przez całą majówkę, ale główna parada odbędzie się 3 maja o 13:45. I będziemy mogli zobaczyć stare pociągi. Pozwólcie sobie na chwilę zostać dzieciakami, zamiast być poważnymi ludźmi, którzy przejmują się pracą i potrzebują poważnej sztuki podanej dożylnie.

Matki Boskiej Rejwowskiej Free Rave
3 maja, Wrocław

Darmowe rave’y mają w każdym nowym sezonie plenerowym przypominać o korzeniach kultury underground. Organizatorzy podadzą miejsce wydarzenia dopiero 3 maja. Nie jest jeszcze znany line-up artystyczny, ale zapowiedziano światła, dymy, lasery, plenerek „pod chmurką”, kilkanaście godzin muzyki i after w słoneczku. Wejście na imprezę, jak łatwo się domyślić, jest darmowe, ale organizatorzy zakazują wnoszenia własnego „alkocholu”. Jeśli chodzi o muzyczny miszmasz, wymieniono „Dub / Dubstep / Psytrance / Etno / Chill / Acid / Techno / NRG / Tekno / Hardcore”. W opisie wydarzenia nie brakuje też dużej liczby emotikonów.